ปัญหาผังเมือง...เรื่องแก้ได้
ปัญหาการพัฒนาที่ก่อให้เกิดการกระจุกตัวของความเจริญและทรัพยากรต่าง ๆ ในกรุงเทพ ฯ ส่งผลให้เกิดปัญหานานัปการ ไม่ว่าจะเป็น ความแออัดของประชากร จราจรติดขัด ขยะล้น มลพิษ โครงสร้างพื้นฐานไม่เพียงพอจะรองรับการขยายของเมือง ปัญหานี้ทำให้การวางผังเมืองไม่เกิดผลตามที่วางไว้ และเกิดอุปสรรคในการควบคุมและปฏิบัติตามผังเมืองรวมอย่างมีประสิทธิภาพ ผมคิดว่าการจัดผังเมืองของกรุงเทพฯ ให้ประสบความสำเร็จควรใช้วิธีการสร้างแรงจูงใจทางเศรษฐกิจเป็นเครื่องมือ ผมอยากนำเสนอแนวทาง 2 ประการ
การใช้หลักการ ldquo;จัดระบบของเดิม วางแผนผังเมืองของใหม่rdquo; (Second Best Degree) อุดมคติที่สุดคือ การปรับเปลี่ยนโครงสร้างผังเมืองเดิมในลักษณะของการรื้อใหม่ทั้งหมด แล้วจัดวางผังเมืองให้เหมาะสมกับสิ่งที่ควรเป็น ซึ่งพบว่าทำได้ยากมากและหลายกรณีก็ทำไม่ได้เลย เนื่องจากมีต้นทุนที่สูงมาก ดังนั้นทางออกน่าจะเป็น การจัดสิ่งที่มีอยู่เดิมให้เป็นระบบระเบียบ เช่น การรักษาความสะอาด การทำนุบำรุง การทาสี การฟื้นฟูพื้นที่แหล่งเสื่อมโทรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น โดยการปรับปรุงเพื่อแก้ไขที่ไม่ขัดแย้งกับทิศทางผังเมืองรวมของกรุงเทพฯในอนาคต สำหรับสิ่งที่จะสร้างขึ้นใหม่ ก็ค่อยวางแผนให้ไปเกิดขึ้นในสถานะที่ดีที่สุดอย่างที่ควรจะเป็น โดยไม่ทำให้โครงสร้างเดิมเสื่อมลง
หลักการ ldquo; ทุ่มการลงทุน (Big push)rdquo; สร้างเมืองใหม่ การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานในพื้นที่ใหม่ ๆ ต้องใช้เงินลงทุนสูง แต่มีอัตราผลตอบแทนต่ำ ขณะที่การลงทุนโครงสร้างพื้นฐานเพียงเล็กน้อย ไม่สามารถเพิ่มผลตอบแทนทางเศรษฐกิจได้มากพอ จึงไม่สามารถจูงใจประชาชนและนักลงทุนให้เข้ามาลงทุนหรืออยู่อาศัยตามผังเมืองใหม่ได้ ดังนั้น การพัฒนาที่ได้ผล น่าจะเป็นการลงทุนแบบที่เรียกว่า ทุ่มทุน (Big Push) มีการลงทุนทั้งระบบ ทุกโครงสร้างพื้นฐานที่เกี่ยวข้อง โดยพัฒนาให้เป็นแหล่งธุรกิจชานเมือง (suburb) ส่งเสริมให้กลายเป็นเมืองเล็กภายใต้เมืองใหญ่ มีศักยภาพที่จะเติบโตโดยตัวเองต่อไปได้ จะทำให้ความเจริญไม่กระจุกอยู่แต่ใจกลางเมืองกรุงเทพฯ
ปัญหาผังเมืองเป็นรากฐานของหลาย ๆ ปัญหาในกรุงเทพฯ เป็นความท้าทายให้กับผู้ที่จะเข้ามารับผิดชอบในอนาคต การแก้ปัญหาผังเมืองมีลักษณะเฉพาะตัว ทำให้การแก้ปัญหาจึงต้องอาศัยผู้ที่เข้าใจอย่างแท้จริง ประเด็นสำคัญ คือ การบริหารผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ (economic value) ให้เป็นสิ่งที่สามารถชี้นำการเติบโตของเมืองได้ ข้อกำหนดและกฎระเบียบต่างๆ อาจไม่มีประสิทธิภาพในการจัดการผังเมืองมากนัก หากกฎเหล่านี้ขัดแย้งกับผลตอบแทนทางเศรษฐกิจในแต่ละพื้นที่ การจัดการผังเมืองที่ได้ผล ควรเป็นผังเมืองที่สอดคล้องกับผลตอบแทนทางเศรษฐกิจในแต่ละพื้นที่ หรือทำให้เกิดผลตอบแทนทางเศรษฐกิจที่สอดคล้องกับผังเมือง การจัดผังเมืองด้วยการใช้กฎเหล็กบังคับ หรือขอความร่วมมือ จะไม่มีวันประสบความสำเร็จ เช่นเดียวกับที่เคยเป็นมาในอดีต
เผยแพร่:
หนังสือพิมพ์บางกอกทูเดย์
เมื่อ:
2008-06-21