ทิศทางทีวีสาธารณะไทย
การเกิดขึ้นของ ldquo;ทีวีสาธารณะrdquo; หรือองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (TPBS - Thai Public Broadcasting Service) ทำให้เราเห็นเค้าลางของสถานีโทรทัศน์ที่เป็นประโยชน์ต่อสาธารณะ โดยเป็นพื้นที่สำหรับคนทุกกลุ่มในสังคมได้เข้ามามีส่วนร่วมคิด ร่วมสร้างรายการอันจะเป็นประโยชน์ต่อสังคม
หากพิจารณาตามวัตถุประสงค์เบื้องต้นแล้ว คงเป็นโจทย์ที่ยากพอสมควรสำหรับการเริ่มต้นดังกล่าว อย่างไรก็ตาม ขอเสนอแง่มุมบางประการ เพื่อทำให้ทีวีสาธารณะแห่งใหม่นี้เป็นทีวีสาธารณะเพื่อประชาชนอย่างแท้จริง ดังนี้
มิติการบริหารสถานี...ทีวีสาธารณะมีรายได้ปีละไม่เกิน 2,000 ล้านบาทดังนั้นคณะกรรมการนโยบายและคณะกรรมการบริหาร ต้องประชุมและบริหารเงินดังกล่าวในเรื่องต่าง ๆ ตั้งแต่ ค่าจ้างพนักงาน ค่าใช้จ่ายในสถานี ค่าจ้างทำรายการอิสระ ค่าซื้อรายการ การพัฒนาเทคโนโลยีและเครือข่าย ฯลฯ อย่างดีเลิศ
โดยการบริหารดังกล่าวต้องแบ่งสัดส่วนของค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ให้เกิดความสมดุลและเหมาะสม โดยคำนึงประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่จะเกิดขึ้นต่อสถานีและคุณประโยชน์ของรายการต่อประชาชนให้มากที่สุด ทั้งนี้จะต้องมีชุดทำงานในการตรวจสอบการใช้จ่ายเงิน และมีการประเมินผลในทุก ๆ ไตรมาส เพื่อทำให้เกิดความโปร่งใสในแผนของการใช้เงินและความคุ้มค่าในค่าใช้จ่ายต่าง ๆ
มิติรายการ...ผังรายการต้องครอบคลุมในเนื้อหาของข่าวสาร การศึกษา ศิลปะ วัฒนธรรม ดนตรี ปกิณกะ ฯลฯ มีการประเมินรูปแบบรายการให้เกิดความเหมาะสมกับผู้ชมรายการ โดยจัดทำเป็นตารางเมทริกซ์ (matrix) คือ น้ำหนักเวลา รูปแบบรายการ และฐานผู้ชม โดยช่วงเวลาที่ดีที่สุด (prime time) ก็ควรเป็นรายการที่มีสาระและประโยชน์ที่ให้เข้าถึงประชาชนในวงกว้างมากที่สุด
ขณะเดียวกัน ควรเปิดพื้นที่รายการสำหรับผู้ชมเฉพาะกลุ่มหรือผู้ไม่มีอำนาจต่อรองในสังคม เช่น คนพิการ เด็กเยาวชน ผู้สูงวัย ชาวเขา ศาสนิกชนต่าง ๆ ฯลฯ เพื่อเป็นช่องทางเลือกหรือทางออกของกลุ่มต่าง ๆ ในการรับชมและเผยแพร่รายการที่เฉพาะเจาะจง ฉะนั้น ต้องประเมินว่าควรมีรายการประเภทใดในผังรายการ โดยมีสัดส่วนคิดเป็นเปอร์เซ็นต์เท่าใด เพื่อให้เกิดสมดุลแก่ทุกภาคส่วนในสังคม
ไม่เพียงเท่านั้น ควรจะมีรายการที่ดลจิตดลใจผู้ชมที่ชมรายการแล้วอยากจะออกไปทำประโยชน์แก่สาธารณะหรือสังคมในวงกว้าง ก็จะทำให้ทีวีสาธารณะช่องนี้กระตุ้นให้ผู้คนในสังคมเกิดความตื่นตัว ไม่นิ่งเฉยแต่ร่วมกันออกมาทำเพื่อประโยชน์เพื่อสาธารณะซึ่งจะทำให้สังคมไทยเป็นสังคมที่เอื้ออาทร ช่วยเหลือซึ่งกันและกันอย่างแท้จริง
มิติการประเมินผู้ผลิตและรายการ...รายการประเภทต่าง ๆ จะมีผู้ผลิตรายการอิสระต่าง ๆ เสนองานมายัง TPBS อย่างมากมาย ดังนั้น ส่วนหนึ่งคงต้องคัดเลือกจากคุณภาพและผลงานที่ผ่านมาของผู้ผลิตอิสระ ภายใต้การแข่งขันที่เสรีและเป็นธรรมเพื่อป้องกันการผูกขาดจากบางองค์กร
ขณะเดียวกัน ควรจะเปิดโอกาสให้ผู้ผลิตอิสระที่ยังไม่มีประสบการณ์หรือผลงานมากนักแต่คงต้องคัดเลือกที่มีคุณภาพและมาตรฐานในระดับหนึ่ง เพื่อที่จะเป็นเวทีในการส่งเสริมผู้ผลิตอิสระรายการใหม่ที่มีจินตนาการในการผลิตงานเพื่อสังคม
อย่างไรก็ตาม ผังและรูปแบบของรายการจะต้องมีการประเมินในทุกครั้งที่มีการออกอากาศ ตั้งแต่ เนื้อหาของรายการ สาระประโยชน์ และความสนุกสนาน จากคณะกรรมการและจากสภาผู้ชมและผู้รับฟังรายการซึ่งเป็นเสียงสะท้อนที่ดีที่สุด ซึ่งจะทำให้เกิดการปรับปรุงนำมาซึ่งรายการที่มีคุณภาพสาระและความบันเทิง
มิติการมีส่วนร่วม...การมีส่วนร่วมถือเป็นหลักสำคัญในระบอบประชาธิปไตย ดังนั้น สภาผู้ชมและผู้รับฟังรายการ (มาตรา 45) ซึ่งมาจากตัวแทนของประชาชนในภูมิภาคและกลุ่มต่าง ๆ ที่หลากหลาย จำนวนไม่เกิน 50 คน จะเข้ามามีส่วนร่วมในการเป็นเสียงสะท้อนของประชาชนไปยังคณะกรรมการบริหารว่าคิดเห็นอย่างไรหรือมีข้อเสนอแนะต่อการดำเนินการของทีวีสาธารณะ
การสังเกตการณ์รายการของสภาผู้ชมและผู้รับฟังรายการ อาจจะแบ่งสันปันส่วนให้เฝ้าติดตามรายการที่เฉพาะเจาะจง เฉพาะประเภท ตามกลุ่มตัวแทนของตน ซึ่งจะได้ให้คำแนะนำที่เป็นรูปธรรมอย่างตรงเป้าและชัดเจน
อย่างไรก็ตาม TPBS ต้องเปิดพื้นที่ให้ประชาชนทั่วไปที่ไม่ใช่สภาผู้ชมและผู้รับฟังรายการ สามารถสื่อสารโดยตรงในเรื่องของการติชม เสนอแนะ ปรับปรุง และเปิดให้มีการพบปะแลกเปลี่ยนกับคณะกรรมการฯ รวมถึงเปิดช่องทางให้ประชาชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับประเด็นสาธารณะสามารถบริจาคเงินแก่องค์การฯเพื่อทำให้ทีวีสาธารณะช่องนี้เป็นทีวีสาธารณะที่มีประชาชนเป็นเจ้าของ มีส่วนร่วม และตอบสนอง
เมื่อเป็นเช่นนี้ คงต้องให้กำลังใจแก่ TPBS ซึ่งถือเป็นทีวีสาธารณะแห่งแรกของประเทศไทย แม้ช่วงนี้จะเป็นช่วงเริ่มต้น แต่การให้ความสำคัญกับมิติด้านการบริหารสถานี มิติรายการ มิติการประเมินผู้ผลิตและรายการ และมิติการมีส่วนร่วมฯลฯ ย่อมจะทำให้เกิดความรอบคอบ ครบถ้วน สมบูรณ์ อันทำให้ทีวีช่องนี้เป็นช่องคุณภาพและเป็นทางเลือกของประชาชนในอนาคต
แสดงความคิดเห็น
Tags:
เผยแพร่:
0
เมื่อ:
2008-02-28