สภาร่างรัฐธรรมนูญควรเป็นอย่างไร

เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก

จากกระบวนการได้มาซึ่งสภาร่างรัฐธรรมนูญ หลังจากได้สมัชชาแห่งชาติจำนวน 2,000 คนแล้ว จะเลือกกันเองให้เหลือ 200 คน และขั้นตอนสุดท้ายคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ (คมช.) จะทำการคัดเลือกให้เหลือ 100 คน เพื่อเป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ และแต่งตั้งคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญขึ้นจำนวน 35 คน ซึ่ง 25 คนมาจากสภาร่างรัฐธรรมนูญคัดเลือกกันเอง ขณะที่ 10 คนมาจากคำแนะนำของประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งชาติ

ประเด็นที่น่าเป็นห่วงคือ เราไม่สามารถกำหนดล่วงหน้าได้เลยว่า บุคคล 100 ท่านในสภาร่างรัฐธรรมนูญจะมีตัวแทนของแต่ละภาคส่วนเป็นจำนวนเท่าใด เพื่อเข้ามามีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง คณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่จำนวน 35 คน ที่อาจจะเป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญหรือไม่ก็ได้

หากเราคาดหวังว่า การร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ควรจะมาจากภาคประชาชนทุกภาคส่วนอย่างแท้จริงแล้ว สภาร่างรัฐธรรมนูญควรมีสัดส่วนสมาชิกที่มาจากภาคส่วนต่าง ๆ อย่างหลากหลายด้วยเช่นกัน เพราะไม่เช่นนั้นแล้ว อำนาจในการร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่อาจจะตกอยู่กับกลุ่มคนเพียงไม่กี่กลุ่มหรือมาจากผู้เชี่ยวชาญเพียงบางคนเท่านั้น

ดังนั้น ผมอยากจะเสนอให้กระบวนการคัดเลือกสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญจาก 2,000 คนเหลือ100 คน ควรจะกำหนดสัดส่วนของตัวแทนจากภาคส่วนต่าง ๆ อย่างหลากหลาย เช่น ตัวแทนภาคเศรษฐกิจและสังคม ตัวแทนภาครัฐ ตัวแทนภาคการปกครองท้องถิ่น ตัวแทนจากองค์กรอิสระฯ ผู้ทรงคุณวุฒิและนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับกฎหมายรัฐธรรมนูญ เป็นต้น

ขณะเดียวกัน กระบวนการคัดเลือกคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญ ควรกำหนดเงื่อนไขและคุณสมบัติ เพื่อให้ได้บุคคลที่หลากหลายควบคู่ไปกับคุณสมบัติที่เหมาะสม เช่น

หากมาจากนักวิชาการหรือผู้ทรงคุณวุฒิ ควรเป็นผู้เชี่ยวชาญที่มีความรู้ความเข้าใจด้านกฎหมายรัฐธรรมนูญหรือศึกษางานวิจัยเกี่ยวกับการใช้รัฐธรรมนูญที่ผ่านมา

หากมาจากตัวแทนภาคการปกครองท้องถิ่น จะต้องเป็นบุคคลที่ได้รับการยอมรับจากสังคมว่าเป็นผู้ที่ปกป้องหรือต่อสู้เรียกร้องเพื่อการปกครองในระบอบประชาธิปไตย

หากมาจากตัวแทนองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ จะต้องสามารถพิสูจน์ได้ว่าทำงานดังกล่าวด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต และทำงานด้วยความเป็นธรรมโดยไม่ฝักใฝ่ทางการเมือง

หากมาจากตัวแทนภาคเศรษฐกิจและสังคม จะต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการเมืองการปกครองของไทยในระบอบประชาธิปไตย และมีผลงานที่แสดงว่าทำเพื่อประโยชน์ของสังคมและประเทศอย่างแท้จริง

ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่า สภาร่างรัฐธรรมนูญและคณะกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญที่จะเกิดขึ้นในอีกไม่นานนี้ จะเป็นกลุ่มบุคคลที่มาจากทุกภาคส่วนของสังคมไทย และมีคุณสมบัติที่เหมาะสมที่จะเข้ามายกร่างรัฐธรรมนูญ เพื่อให้ได้รัฐธรรมนูญฉบับใหม่เป็นรัฐธรรมนูญฉบับของประชาชนอย่างแท้จริง