ความประทับใจใน ?ฮาร์วาร์ด?

หลังจากการประกาศยุบสภาฯ ของอดีตนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ปี 2549 สักพักหนึ่งผมตอบรับการเชิญจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ให้ดำรงตำแหน่งเป็นนักวิชาการอาวุโส (Senior Fellow) ของศูนย์ศึกษาธุรกิจและรัฐบาล มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด และได้ใช้เวลาบรรยายและทำการวิจัยและแสวงหาองค์ความรู้ใหม่ ๆที่นี่ จึงทำให้ต้องเดินทางไปมาระหว่างประเทศไทยกับสหรัฐอเมริกาอยู่เสมอ
เรื่องหนึ่งที่ผมประทับใจเมื่อได้มาอยู่ที่มหาวิทยาลัยแห่งนี้ ซึ่งผมได้เขียนไว้ในบทหนึ่งของหนังสือเล่มล่าสุด ldquo;หลังกำแพงฮาร์วาร์ดrdquo;นั่นคือ ความประทับใจในธรรมชาติแวดล้อมที่สวยงาม และสงบร่มรื่น เหมาะแก่การเป็นสถานที่แสวงหาความรู้อย่างแท้จริง
เริ่มตั้งแต่ ตรงประตูทางเข้ามหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดด้านหนึ่งที่จะเข้าไปสู่ลานกว้างที่เรียกว่า Harvard Yard เมื่อมองขึ้นไปที่ขอบด้านบนของประตูนี้ มีคำกล่าวเชื้อเชิญให้ผู้ที่เข้ามาที่นี่ให้ ldquo;แสวงหาปัญญาrdquo; โดยเขียนไว้ว่า ldquo;ENTER TO GROW IN WISDOMrdquo;
ผมรู้สึกว่า ได้รับการเชิญชวนให้ใช้เวลาทำสิ่งที่สำคัญที่สุด เมื่ออยู่ในสถานที่แห่งนี้ ซึ่งองค์ประกอบต่าง ๆ ล้วนเอื้อให้สามารถแสวงหาความรู้ได้อย่างไม่มีอุปสรรค
สภาพแวดล้อมที่ดีช่วยส่งเสริมบรรยากาศการเรียน เมืองมหาวิทยาลัยแห่งนี้บางมุมและหลายที่สวยงาม เหมือนสถานที่พักตากอากาศ มีต้นไม้เขียวขจี ดูเหมือนห่างไกลจากความเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยผู้คน รถรา และความแออัดจอแจ ทั้ง ๆ ที่อยู่ในเมือง
ที่พักของผมเช่นกัน ไม่ต่างจากที่พักตากอากาศ ผมพักอยู่ชั้น 17 ของอาคารที่พักอาศัยที่จัดไว้สำหรับบุคลากรของฮาร์วาร์ด เมื่อมองออกนอกหน้าต่าง จะเห็นแม่น้ำชารล์ส(Charles) และมองเห็นบริเวณและอาคารของ Harvard Business School และอีกมุมหนึ่งจะเห็นวิวทิวทัศน์ที่งดงามของเมืองCambridge ผมชอบที่จะออกมานั่งอ่านหนังสือริมระเบียงในช่วงเวลาที่อากาศไม่หนาวจัด
ที่พักของผมอยู่ใกล้กับมหาวิทยาลัย ทำให้ผมเดินไป-กลับทุกวัน ได้ออกกำลังกายและยังได้ชื่นชมกับความงามของเมือง สูดอากาศบริสุทธิ์ยามเช้า ผู้คนที่นี่ไม่เดิน ก็มักจะใช้จักรยานเป็นพาหนะ มีจำนวนน้อยที่ใช้รถยนต์ เพราะส่วนใหญ่จะมีที่พักอยู่ใกล้ๆ มหาวิทยาลัย
แสงสีเสียงที่ดึงดูดให้นักศึกษาให้ไขว้เขวไปจากการจดจ่อในการแสวงหาความรู้นั้น มีบ้างเพื่อให้นักศึกษาได้ใช้เวลาสังสรรค์กันตอนค่ำหลังเลิกเรียน แต่ไม่มากนักเมื่อเทียบกับบ้านเรา
เมื่อเห็นสภาพแวดล้อมของเมืองมหาวิทยาลัยที่นี่ ก็ให้หวนคิดถึง สภาพแวดล้อมของมหาวิทยาลัยในประเทศไทยหลายแห่ง แตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับสภาพแวดล้อมที่นี่
นักศึกษาของเราถูกดึงดูดให้สนใจในบริบทแวดล้อม ที่ไม่ใช่หนทางแห่งการแสวงหาความรู้มากนัก
มหาวิทยาลัยชั้นนำหลายแห่งของไทย แม้ว่าเมื่อหลายสิบปีก่อนจะอยู่ในสภาพเมืองมหาวิทยาลัย สงบร่มรื่น สมกับเป็นแหล่งเรียนรู้ แต่มหาวิทยาลัยกลับเป็นสิ่งที่ดึงดูดความเจริญ ผู้คนหลั่งใหลเข้ามาตั้งบ้านเรือน หอพักนักศึกษา ตลาด ร้านค้า รวมไปถึงแหล่งบันเทิงดึงดูดวัยรุ่นมากมาย จนกลายเป็นชุมชนเมืองที่แออัด จอแจไปด้วยผู้คน และจราจรที่ติดขัด
ในความเป็นจริง บริบทแวดล้อมมหาวิทยาลัยควรส่งเสริมให้ผู้เรียน ได้มีโอกาสจดจ่อแสวงหาความรู้ มากกว่าการดึงดูดให้สนใจสิ่งอื่น ๆ
ผมคิดว่า มหาวิทยาลัยของไทย แม้ว่าหลายแห่งจะออกไปอยู่ชานเมือง เพื่อหลีกหนีความแออัด แต่ขณะเดียวกัน เราควรพิจารณาการจัดผังเมือง ให้บริเวณโดยรอบ ไม่กลายสภาพเป็นชุมชนเมืองที่แออัด เพื่อให้เป็นสถานที่ที่นักศึกษาจะถูกดึงดูดให้จดจ่ออยู่กับการแสวงหาความรู้ การอ่าน การค้นคว้า การใช้เวลาในมหาวิทยาลัยให้เกิดประโยชน์สูงสุดในการพัฒนาตนเอง โดยไม่ถูกล่อลวงด้วยแหล่งบันเทิงที่ดึงดูดใจวัยรุ่นมากจนเกินไป
admin
เผยแพร่: 
Hi-Class
เมื่อ: 
2008-02-05