เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก
มีเพื่อนสมาชิกส่ง
Email มาถามกันเป็นจำนวนมากว่าหนังสือ
ตีแผ่โครงการเมกะโปรเจคท์
ที่ผมใช้ประกอบการอภิปรายในสภาเมื่อหลายเดือนก่อนนั้น
มีชื่อเต็มว่าอะไร ใครเป็นผู้เขียน และจะหาซื้อได้จากไหนนั้น เพื่อคลายข้อข้องใจ
ผมจึงขออนุญาติตอบคำถามดังกล่าวใน Email
ฉบับนี้ในคราวเดียวเลยนะครับ
หนังสือเล่มนี้มีชื่อว่า
Megaprojects and risk : an
anatomy of ambition เขียนโดยBent
Flyvbjerg, Nils Bruzelius and Werner Rothengatter ในปี 2003
พิมพ์ที่ มหาวิทยาลัย เคมบริดจ์
หาซื้อได้ตามร้านหนังสือชั้นนำทั่วไป ศูนย์หนังสือจุฬาฯ ก็มีครับ
เนื้อหาภายในหนังสือได้กล่าวถึง ความเสี่ยง 3
ด้านหลัก คือความเสี่ยงด้านต้นทุน
ความเสี่ยงด้านผลตอบแทน และความเสี่ยงด้านผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
หนังสือเล่มนี้ระบุถึง ผลการศึกษาโครงการขนาดใหญ่ 258 โครงการ ใน 20
ประเทศ 5 ทวีปทั่วโลก ระหว่างปี พ.ศ. 2470-2541 (72 ปี) พบว่า
โครงการส่วนใหญ่มีการประเมินต้นทุนต่ำกว่าความเป็นจริงถึงร้อยละ 50-100
และการประมาณการรายได้สูงกว่าความเป็นจริงร้อยละ 20-70 รวมทั้งมีการประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมต่ำกว่าความเป็นจริง
ส่งผลให้รัฐบาลในประเทศเหล่านั้นต้องเข้าไปอุดหนุนงบประมาณเพิ่มเติมเป็นจำนวนมาก
และส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจ
สังคมและสิ่งแวดล้อมที่รุนแรงและยาวนาน
ประเด็นที่น่าเป็นห่วงอย่างยิ่งสำหรับการลงทุนในโครงการเมกะโปรเจคท์
1.7 ล้านล้านบาท
ที่รัฐบาลอนุมัติให้เกิดขึ้นนั้น คือ
หากมีการประเมินต้นทุนที่ต่ำกว่าความเป็นจริงร้อยละ 50-100
ต้นทุนที่วางไว้เดิมอาจบานปลายไปถึง 2.55
ล้านล้าน หรือพุ่งไปถึง 3.4 ล้านล้าน
เลยทีเดียว โครงการนี้ยังอาจจะประสบปัญหาขาดทุนเนื่องจากจัดเก็บรายได้ไม่ได้ตามเป้า
และอาจสร้างความเดือดร้อนอย่างรุนแรงแก่ประชาชนในพื้นที่ก่อสร้าง
ด้วยเหตุนี้ คำถามที่รัฐบาลควรให้ความสำคัญและควรทำการศึกษาเพื่อหาคำตอบ
คือโครงการลงทุนขนาดใหญ่ในอดีตของประเทศไทย มีลักษณะดังกล่าวด้วยหรือไม่
และแผนการลงทุนมูลค่ามหาศาลในปัจจุบัน ได้รวมความเสี่ยงดังกล่าวไว้แล้วหรือไม่
จะป้องกันความเสี่ยงได้อย่างไร และหากมีความผิดพลาดเกิดขึ้นจะแก้ไขอย่างไร
ในความเป็นจริง นโยบายส่วนใหญ่ของรัฐบาลไม่ใช่เป็นสิ่งใหม่ที่เพิ่งเกิดขึ้นบนโลก
การเรียนรู้จากบทเรียนในต่างประเทศ
เป็นเรื่องที่ควรทำก่อนที่จะผลักดันโครงการใด ๆ เพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาดล้มเหลวเหมือนหลาย
ๆ โครงการที่ผ่านมา
|