เหตุใดแรงงานนอกระบบจึงมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น
Why informal labours tend to increase?
 

24 พฤษภาคม 2550

เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก                                                  

สมัชชาแรงงานนอกระบบและตัวแทนแรงงานนอกระบบ ได้ออกมาเรียกร้องขอมีสิทธิประกันสังคมเหมือนกับแรงงานในระบบ เหตุการณ์นี้ทำให้กระแสการปฏิรูประบบประกันสังคมถูกจุดขึ้นมาอีกครั้ง พร้อมทั้งทำให้กลุ่มผู้ใช้แรงงานนอกระบบต่างรอคอยว่ารัฐบาลและสำนักงานประกันสังคมจะทำอย่างไร ที่จะช่วยให้พวกตนสามารถเข้าสู่ระบบประกันสังคมและมีหลักประกันในชีวิต

             ผมเห็นว่าจะเป็นประโยชน์ยิ่ง หากรัฐบาลสามารถทำให้แรงงานนอก ระบบเข้าสู่ระบบประกันสังคม ทั้งนี้เนื่องจากแรงงานนอกระบบเป็นแรงงานส่วนใหญ่ของประเทศ และในอนาคตมีความเป็นไปได้อย่างมากที่อนาคตแรงงานกลุ่มนี้อาจมีจำนวนเพิ่มขึ้น เนื่องจากเหตุผล 2 ประการ

             ประการแรก คือ มีปัจจัยที่ผลักดันให้แรงงานในระบบเข้าไปสู่การทำงานนอกระบบเพิ่มขึ้น เช่น แนวโน้มการคุ้มครองแรงงานที่เข้มงวดและให้สิทธิประโยชน์แก่แรงงานมากขึ้น ทำให้ต้นทุนการจ้างงานในระบบสูงขึ้นมาก นายจ้างจึงอาจเปลี่ยนวิธีการจ้างงานเป็นแบบจ้างเหมาหรือจ้างแรงงานนอกระบบมากขึ้น

             ประการที่สอง คือ มีปัจจัยที่ดึงดูดให้แรงงานออกไปสู่การในทำงานนอกระบบ โดยเฉพาะความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศที่พัฒนาอย่างรวดเร็ว ทำให้คนสามารถทำงานที่บ้านได้มากขึ้น เช่น สถาปนิก นักเขียน นักวิจัย และโปรแกรมเมอร์ เป็นต้น การจ่ายค่าตอบแทนจะจ่ายตามชิ้นงาน วิธีนี้เป็นการดึงดูดแรงงานออกจากงานในระบบ เพราะว่าจะมีความเป็นอิสระมากกว่าพร้อมทั้งได้รับค่าจ้างตามความขยัน

             เมื่อพิจารณาในมุมของนายจ้าง ที่ต้องการลดต้นทุนการจ้างแรงงาน ซึ่งมิได้มีเพียงเงินเดือนเท่านั้น แต่รวมถึง สวัสดิการแรงงาน โบนัส และการประกันต่าง ๆ อีกทั้งความเสี่ยงจากการถูกฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายเมื่อลูกจ้างได้รับอุบัติเหตุ หรือการประท้วงนัดหยุดงาน ดังนั้นธุรกิจต่าง ๆ จึงหันมาใช้ใช้วิธีจ้างเหมาช่วงงานหรือหาแรงงานจากภายนอก (outsource) มากขึ้น เช่น งานรักษาความปลอดภัย งานทำความสะอาด งานส่งเอกสาร เป็นต้น

             การที่แรงงานนอกระบบ ซึ่งส่วนใหญ่ยังไม่มีระบบหลักประกันรองรับ อาจมีจำนวนเพิ่มขึ้นในอนาคต จึงเป็นความท้าทายที่ภาครัฐจำเป็นจะต้องพัฒนาระบบหรือสร้างหลักประกันรองรับแรงงานกลุ่มนี้ เพื่อป้องกันปัญหาสังคมที่จะเกิดขึ้นในอนาคต รวมทั้งยังเป็นการยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนส่วนใหญ่ในประเทศด้วย   

-------------------------------