ทางเลือกการสร้างเงินออมจากสลากกินแบ่งรัฐบาล
Building One’s Savings from Lotteries ?
 

5 พฤษภาคม 2550

เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก                                   

               กระแสข่าวที่รัฐบาลไฟเขียวให้กระทรวงการคลังออกสลากกินแบ่งรัฐบาลหรือล็อตเตอรี่ 2 ตัว และ 3 ตัว เพื่อแก้ไขปัญหาหวยใต้ดินซึ่งเป็นการพนันที่ผิดกฎหมาย ทำให้เกิดการถกเถียงแสดงความคิดเห็นกันอย่างมาก ทั้งกลุ่มที่เห็นด้วยและกลุ่มที่คัดค้านการกระทำดังกล่าว

ลักษณะการออกสลากกินแบ่ง 2 ตัว และ 3 ตัว นั้น มีความแตกต่างจากหวยบนดินซึ่งเป็นแนวทางของรัฐบาลชุดที่แล้ว เนื่องจากสลาก 2 ตัว และ 3 ตัว เป็นการแตกไลน์ล็อตเตอรี่ในรูปแบบเดิมขึ้นมาใหม่ จึงไม่ต้องแก้ไข พ.ร.บ.สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2517 ในตอนนี้ และยังสามารถจำกัดจำนวนคนซื้อได้ไม่เกิน 30 ล้านฉบับต่องวด

อย่างไรก็ตาม การออกสลากลักษณะนี้มาเพิ่ม ไม่สามารถขุดรากถอนโคนปัญหาการเล่นหวยใต้ดิน และไม่สามารถตอบสนองความต้องการของผู้ซื้อหวยได้ เนื่องจากธรรมชาติการซื้อล็อตเตอรี่ของประชาชน โดยเฉพาะที่เรียกว่า “หวย 2 ตัว 3 ตัว” นั้น มักจะอิงกับกระแสเลขเด็ดที่ออกมาในแต่ละงวด ซึ่งอาจทำให้เลขเด็ดบางตัวขายดีจนมีไม่เพียงพอ และผู้ค้าอาจปั่นราคาให้สูงขึ้นจากความต้องการที่เพิ่มมากขึ้นด้วย ทำให้ผู้เล่นหวยต้องหันไปพึ่งบริการหวยใต้ดินอีก

            แม้ว่าสิ่งที่รัฐบาลทำจะแสดงออกถึงความพยายามสร้างความสมดุล ระหว่าง การเอาใจประชาชนที่เคยเล่นหวยบนดิน กับ การป้องกันมิให้ประชาชนถูกมอมเมา ด้วยการพยายามจำกัดจำนวนการผลิต แต่ในความเป็นจริง คงเป็นเรื่องยากในการทวนกระแสเรียกร้องของประชาชนได้

ในอนาคตอันใกล้นี้ แนวโน้มที่คาดการณ์ว่าน่าจะเกิดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ นั่นคือ การแก้กฎหมายให้หวยบนดินฟื้นคืนสู่สังคมอีกครั้ง

แม้ว่าหลายคนคงไม่อยากให้รัฐบาลสนับสนุนการมอมเมาประชาชนในทุกรูปแบบ แต่ในสังคมของเรา เราคงต้องยอมรับว่า พฤติกรรมของคนที่นิยมเล่นหวย ย่อมไม่สามารถเลิกได้ในระยะเวลาอันสั้น ดังนั้นการจะตอบสนองความต้องการของประชาชนที่ชอบเสี่ยงโชค ควบคู่ไปกับการควบคุมปริมาณการเล่นหวยไม่ให้คนหมกมุ่นกับอบายมุขจนเกินไปจึงเป็นเรื่องจำเป็น

ผมเคยเสนอว่า รัฐบาลอาจจะให้มีสลาก 2 ตัว และ 3 ตัว แต่ควรเปลี่ยนรูปแบบของรายได้ที่ได้จากสลากกินแบ่ง ให้มีส่วนสร้างหลักประกันชีวิตแก่ประชาชน โดยผ่านการแก้ไข พ.ร.บ. สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2517 ในอนาคต ดังข้อเสนอต่อไปนี้

 การใช้เงินหวยสร้างอนาคต คือ การกำหนดรูปแบบให้ผู้ซื้อสลากกินแบ่งได้รับประโยชน์ภายหลัง คล้ายการซื้อสลากออมสิน แต่ผลตอบแทนจะไม่ครบ 100% เนื่องจากผู้ซื้อมีแรงจูงใจการซื้อเพื่อให้ถูกรางวัล ไม่ใช่การตั้งใจนำเงินมาออมดังเช่นการซื้อสลากออมสิน โดย

กำหนดสัดส่วนเงินที่ได้จากการขายสลากกินแบ่งใหม่ จากเดิมที่กำหนดให้รายได้จากการจำหน่ายสลากกินแบ่ง ร้อยละ 60 เป็นเงินรางวัล อาจเปลี่ยนแปลงโดยแบ่งเป็นสัดส่วนที่เหมาะสม 3 ส่วนด้วยกัน ส่วนแรกคือ เงินที่จะใช้เป็นเงินรางวัล ส่วนที่ 2 คือ ส่วนที่จะคืนแก่ผู้ที่ซื้อหวยแต่ละคน เพื่อให้มีเงินออมหลังเกษียณ และส่วนที่ 3 คือ ส่วนที่จะนำไปคืนสู่สังคม โดยนำส่งกระทรวงการคลังเพื่อสร้างสวัสดิการแก่ส่วนรวมต่อไป

มอบหมายสถาบันทางการเงินเป็นเจ้าภาพ เนื่องจากสลากกินแบ่งรูปแบบใหม่มีแนวคิดในการช่วยผู้ซื้อให้มีเงินออม จึงควรจัดสรรให้มีสถาบันทางการเงินของรัฐเป็นผู้บริหารจัดการ คล้ายกับธนาคารออมสินที่รับผิดชอบเกี่ยวกับสลากออมสิน ซึ่งอาจเปิดโอกาสให้ผู้ขายรายย่อยนำหวยที่สถาบันทางการเงินดูแลไปจำหน่ายได้ โดยกำหนดเงื่อนไขเพื่อให้สามารถรวบรวมข้อมูลผู้ซื้อ เพื่อจัดทำเป็นบัญชีเงินออมต่อไป

การลดมูลค่ารางวัลจูงใจ แต่เพิ่มจำนวนรางวัล เพื่อกระจายให้คนถูกมากขึ้น โดยหากรัฐบาลเห็นว่า ควรคงเรื่องสลากกินแบ่งไว้แล้ว ก็ไม่ควรละเลยที่จะพิจารณามูลค่าของรางวัลที่ไม่ควรกลายเป็นเงินก้อนโตจนล่อใจผู้ซื้อ จนทำให้มีนักเล่นหน้าใหม่เกิดขึ้นตลอดเวลา แต่ควรลดมูลค่าของรางวัลแต่ละประเภทลง และเพิ่มจำนวนรางวัลเพื่อให้คนที่ซื้อน้อยมีโอกาสถูกมากขึ้น ซึ่งอาจเป็นแนวทางในการลดแรงจูงใจเรื่องเงินก้อนโตได้

            ถึงแม้ว่าจะไม่สามารถห้ามคนให้เลิกเล่นการพนันได้ แต่การควบคุมให้อยู่ในวงที่จำกัดก็เป็นการบรรเทาภาวะสังคมแห่งความลุ่มหลงอบายมุขได้บ้าง เพื่ออนาคตประเทศไทยจะมีบุคลากรที่มีศักยภาพที่แข็งแกร่งเพื่อแข่งขันทางด้านเศรษฐกิจกับต่างประเทศ และรองรับการขยายตัวทางการค้าการลงทุน ไม่มัวเมากับการเสี่ยงโชคเพื่อความสนุกสนานและหวังรวยทางลัดง่าย ๆ อีกต่อไป

-------------------------------