ทบทวนการตรวจสอบร่างกฎหมายก่อนประกาศใช้จริง
Check the Constitution before It Is Announced
 

6  เมษายน 2550

เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก                                   

                รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2540 มาตรา  262  ระบุว่า หาก ส.ส. ส.ว. เห็นว่าร่างกฎหมายใดมีข้อความขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ หรือตราขึ้นโดยไม่ถูกต้องตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ จะต้องเสนอความเห็นต่อประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา หรือประธานรัฐสภา  แล้วแต่กรณี  และประธานฯ จึงส่งคำร้องขอนั้นไปยังศาลรัฐธรรมนูญเพื่อวินิจฉัยชี้ขาดต่อไป ก่อนที่นายกรัฐมนตรีจะนำร่างกฎหมายนั้นขึ้นทูลเกล้าเพื่อทรงลงพระปรมาภิไธยและประกาศใช้เป็นกฎหมาย ซึ่งเป็นการให้ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจหน้าที่ตรวจสอบการทำงานของฝ่ายรัฐบาลอีกทางหนึ่ง

ที่ผ่านมา ปัญหาที่เกิดขึ้น คือ ความเห็นที่ขอให้ตรวจสอบมักจะไม่ถูกยื่นไปยังศาลรัฐธรรมนูญ

ในทันที หรือยื่นไปไม่ทันเพราะร่างกฎหมายได้เสนอทูลเกล้าฯ ไปแล้ว  สาเหตุหนึ่งอาจเนื่องจากรัฐธรรมนูญให้อำนาจประธานสภาผู้แทนราษฎร  ประธานวุฒิสภา  หรือประธานรัฐสภาตัดสินใจยื่นเรื่องต่อไปที่ศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งบุคคลเหล่านี้มักมาจากคนของฝ่ายรัฐบาล  ประกอบกับผู้ที่ขอให้ศาลรัฐธรรมนูญตรวจสอบมักเป็นตัวแทนฝ่ายข้างน้อย  จึงอาจมีการถ่วงเวลาของผู้มีอำนาจที่ทำหน้าที่ส่งเรื่องต่อไปยังศาล  และหากร่างกฎหมายนั้นได้ถูกบังคับใช้แล้ว ย่อมไม่สามารถปรับแก้ใด ๆ ได้อีก ในที่สุดจึงต้องยอมรับกฎหมายนั้นไปโดยดุษฎี

ดังนั้น แนวทางแก้ไขเพื่อให้กลไกการตรวจสอบร่างกฎหมายสามารถทำงานได้ และเพื่อให้กระบวนพิจารณารวดเร็วขึ้น จึงเสนอว่า ส.ส.ควรมีสิทธิยื่นเสนอไปยังศาลรัฐธรรมนูญโดยไม่ต้องเสนอผ่านประธานสภาฯ เพียงแต่ “แจ้ง” ให้ประธานสภาฯ ทราบ เพื่อหยุดการพิจารณากฎหมายรอไว้จนกว่าจะมีคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญเสียก่อน  เนื่องจากเห็นว่าเรื่องส่วนใหญ่ที่ให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยนั้น เป็นประโยชน์ต่อประชาชน อาทิ ร่าง พ.ร.บ.เขตเศรษฐกิจพิเศษ ร่าง พ.ร.บ.ป่าชุมชน จึงควรเปิดทางให้มีการเข้าสู่กระบวนการวินิจฉัยได้อย่างรวดเร็วที่สุด

ที่สำคัญ ยังเป็นหนทางขจัดการกระทำที่ไม่คำนึงถึงประโยชน์ของประเทศชาติบ้านเมืองให้ลดน้อยลงผ่านระบบ รวมถึงการส่งเสริมการตรวจสอบอย่างมีคุณภาพ สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญที่ต้องการให้สิทธิเสรีภาพในการตรวจสอบการทำงานของทุกฝ่ายอย่างโปร่งใส

การตรวจสอบร่างกฎหมายในระบบรัฐสภาไม่ควรมีขั้นตอนที่ยากเกินไป มิฉะนั้นกลไกการตรวจสอบร่างกฎหมายที่จะไปถึงศาลรัฐธรรมนูญจะไม่สามารถทำงานได้อย่างรวดเร็ว จึงจำเป็นต้องมีวิธีการป้องกันการใช้อำนาจของฝ่ายการเมืองที่อาจถ่วงเวลา ไม่รีบดำเนินการตามขั้นตอนโดยเร็ว รวมถึงวิธีการอื่น ๆ ที่ซับซ้อนเกินความจำเป็น เพื่อให้ร่างกฎหมายนั้นเป็นประโยชน์ต่อพี่น้องชาวไทยอย่างแท้จริง

-------------------------------