ปรับเปลี่ยนกระบวนการสรรหา

               ปัญหาที่ผ่านมาส่วนหนึ่งเกิดขึ้นจากกระบวนการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ที่ยังให้น้ำหนักผู้เชี่ยวชาญการพิจารณาคดีทางกฎหมายมหาชนค่อนข้างน้อย รวมถึงการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญจากผู้ทรงคุณวุฒิด้านนิติศาสตร์และด้านรัฐศาสตร์ที่มีองค์กรสรรหาเพื่อเสนอให้วุฒิสภาพิจารณาคัดเลือกนั้น กลายเป็นช่องให้นักการเมืองเข้าแทรกแซงได้

               ที่ผ่านมาจึงมีการเสนอให้แก้ไขการสรรหาหรือที่มาของตุลาการ ว่าควรยึดตามหลักการแบ่งแยกอำนาจ ต้องมีระบบตรวจสอบถ่วงดุล และไม่ควรผูกขาดอำนาจการสรรหาไว้กับคนเพียงบางกลุ่ม แต่การใช้วิธีนี้ ในสังคมไทยขณะนี้ อาจเป็นเรื่องยากในเชิงปฏิบัติ เพราะโอกาสถูกแทรกแซงเกิดขึ้นได้ แม้ในระบบที่เหมาะสม

               ทางออกที่น่าจะเหมาะสมกว่า ผมขอเสนอว่าควรยึดตามหลักการตรวจสอบถ่วงดุลก่อน โดยเสนอว่าตุลาการรัฐธรรมนูญ ควรมีจำนวน 15 คน มีที่มา จาก 4 กลุ่ม ได้แก่

               1) ที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกา คัดเลือกมา 4 คน

               2) ที่ประชุมใหญ่ศาลปกครองสูงสุด คัดเลือกมา 4 คน

               3) คณบดีคณะนิติศาสตร์ (มหาวิทยาลัยของรัฐ) เสนอรายชื่อผู้ทรงคุณวุฒิด้านนิติศาสตร์ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายมหาชน
                    จำนวน 8 คน และให้รัฐสภาคัดเลือกเหลือ 4 คน  และ

               4) คณบดีคณะรัฐศาสตร์ (มหาวิทยาลัยของรัฐ) เสนอรายชื่อผู้ทรงคุณวุฒิด้านรัฐศาสตร์ซึ่งมีความเชี่ยวชาญด้านการเมืองการปกครอง
                   และรัฐธรรมนูญไทยจำนวน 6 คน ให้รัฐสภาคัดเลือกเหลือ 3 คน

               แบ่งตุลาการรัฐธรรมนูญออกเป็น 2 องค์คณะ

               โดยแบ่งตามอำนาจหน้าที่ กล่าวคือ องค์คณะที่ 1 ทำหน้าที่วินิจฉัยคดีเกี่ยวกับความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมาย องค์คณะที่ 2 ทำหน้าที่พิจารณาคดีที่เกี่ยวข้องกับการเมือง

               พัฒนาเป็นสถาบันที่มีระบบที่แข็งแกร่งในระยะยาว

               ผมขอเสนอว่า ในระยะยาวควรพัฒนาให้เป็นสถาบันเหมือนกับศาลยุติธรรมและศาลปกครอง โดยให้มีการสอบคัดเลือกบุคลากรที่เหมาะสมเข้ามาดำรงตำแหน่งแทนการสรรหา ทั้งนี้ ควรพัฒนาองค์กรให้มีความมั่นคงในระยะยาว ไม่เป็นเพียงองค์กร “ชั่วคราว” เพื่อแก้ปัญหาการแทรกแซง และควรสร้างระบบการตรวจสอบถ่วงดุลกันระหว่างองค์กรศาล เพื่อเป็นหลักประกันความมั่นใจของประชาชนในกระบวนการยุติธรรมของศาล ควรให้มีความโปร่งใส โดยสามารถตรวจสอบที่มาที่ไปของผู้มาดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญได้ และไม่ควรให้ประชาชนเข้าแทรกแซงองค์กรศาลเพราะอาจถูกครอบงำได้ง่าย