รัฐบาลของทุกประเทศมักสนใจในเป้าหมายที่วัดได้ อาทิ ตัวแปรทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นรายได้ประชาชาติ อัตราเงินเฟ้อ อัตราการว่างงาน ฯลฯ หรือแม้แต่ตัวชี้วัดทางสังคม เช่น อัตราการอ่านออกเขียนได้ หรืออายุขัยเฉลี่ย แต่ไม่สามารถทราบได้ว่าแนวทางบริหารประเทศดังกล่าวได้บรรลุเป้าหมายปลายทางที่แท้จริง คือได้ทำให้ความสุขโดยรวมของคนในชาติเพิ่มขึ้นหรือไม่

เนื่องจากความสุขของแต่ละคนขึ้นอยู่กับมุมมองของแต่ละปัจเจกบุคคล คนแต่ละคนจึงให้ความสำคัญกับปัจจัยต่าง ๆ ไม่เท่ากัน ปัญหาอีกประการ คือ หากรัฐบาลต้องการทราบความสุขของประชาชน ไม่สามารถใช้ตัวชี้วัดเพียงตัวใดตัวหนึ่งเพื่อที่จะทราบความสุขของประชาชนได้

ด้วยเหตุผลที่ตัวแปรและตัวชี้วัดต่าง ๆ ไม่สามารถสะท้อนความสุขของคนในประเทศได้อย่างถูกต้องทั้งหมด จึงทำให้การแก้ปัญหาที่มุ่งเป้าที่ตัวชี้วัดเพียงบางตัวอาจเป็นการกำหนดนโยบายอย่างผิดทิศทาง การแก้ไขปัญหาต่าง ๆ อาจไม่ถูกจัดลำดับความสำคัญอย่างถูกต้อง

ในกลุ่มตัวแปรมหภาค ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความสุข ได้แก่ อัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ อัตราเงินเฟ้อ และอัตราการว่างงาน โดยอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับความสุข ในขณะที่อัตราเงินเฟ้อและอัตราการว่างงานมีความสัมพันธ์เชิงลบกับความสุข

ในแง่ขนาดของอิทธิพลของปัจจัยเหล่านี้ที่มีต่อความสุข ผมพบว่า อัตราเงินเฟ้อมีอิทธิพลต่อความสุขมากที่สุด รองลงมาได้แก่ อัตราการว่างงานและอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจ ตามลำดับ

ในกลุ่มตัวแปรจุลภาค ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความสุขอย่างมีนัยสำคัญ  ได้แก่ เพศ อายุ สถานภาพสมรส ระดับการศึกษา การมีงานทำและระดับรายได้ โดยมีลักษณะความสัมพันธ์ดังนี้ เพศหญิงมีความสุขมากกว่าเพศชาย อายุมีความสัมพันธ์กับความสุขโดยช่วงอายุ 51.8 ปี  จะมีความสุขน้อยที่สุด สถานภาพสมรสมีความสัมพันธ์กับความสุขเรียงลำดับจากมากไปหาน้อย ได้แก่ อยู่ด้วยกันโดยไม่ได้แต่งงาน แต่งงาน โสด และหย่าร้าง แยกกันอยู่ ม่าย และอื่น ๆ ขณะที่การตกงานทำให้มีความสุขลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับการมีงานทำ ส่วนรายได้และระดับการศึกษามีความสัมพันธ์เชิงบวกกับความสุข

ในกรณีของประเทศไทยในปัจจุบัน ผู้มีความสุขมากมีแนวโน้มได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อความสุขดังกล่าวข้างต้น มากกว่าผู้มีความสุขน้อย ทั้งผลกระทบด้านบวกและด้านลบ

ดัชนีชี้วัดดังกล่าวที่ผมได้ทำการศึกษาข้างต้น ถึงแม้ยังไม่ใช่ดัชนีชี้วัดความสุขโดยรวมของทั้งประเทศได้อย่างสมบูรณ์ แต่นับเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาชุดดัชนีชี้วัดความสุขได้อย่างเป็นวิทยาศาสตร์และเป็นรูปธรรม และชี้แนวทางที่ทำให้ “ความสุขจับต้องได้”