สิ่งที่ถูกจับตาเป็นพิเศษในช่วงเวลานี้คือ
การถอนร่างพระราชบัญญัติสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล
(ฉบับที่
..)
พ.ศ.
….
ออกจากการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
(สนช.)
เมื่อวันที่
30
พฤศจิกายน
2549
โดยรัฐบาลจะนำไปปรับปรุงใหม่
เพื่อกำหนดมาตรการป้องกันไม่ให้เด็กและเยาวชนถูกล่อใจไปซื้อ
เนื่องจากข้อมูลที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังได้รับจากเครือข่ายองค์กรด้านเด็ก
เยาวชน
ครอบครัว
สังคม
ศาสนาที่ระบุว่า
วัยรุ่นระดับมัธยมศึกษา
และอุดมศึกษามีการเล่นหวยบนดินสูงขึ้นร้อยละ
20
คิดเป็นเยาวชน
1.5
ล้านคน
โดยมีการเล่นหวยบนดินเฉลี่ยเดือนละ
200
บาท
คิดเป็นเม็ดเงินสูงถึง
3,600
ล้านบาทต่อปี
ซึ่งนับเป็นเรื่องที่น่าห่วงใย
นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยอื่นที่พบว่า
พฤติกรรมเล่นพนันของเด็กและเยาวชนอยู่ในขั้นน่าเป็นห่วง
เช่น
โครงการ
Child
watch
สถาบันรามจิตติ
พบพฤติกรรมการเล่นพนันเป็นครั้งคราว-ประจำของเด็กประถมศึกษาดังนี้
เล่นพนันบอลร้อยละ
6.64
หวยบนดินร้อยละ
6.25
และส่ง
SMS
ชิงโชคร้อยละ
32.01
ส่วนเด็กมัธยมศึกษาพบพฤติกรรมการเล่นพนันบอลร้อยละ
18
หวยบนดินร้อยละ
20
และส่ง
SMS
ชิงโชคร้อยละ
33
อีกทั้งงานวิจัยหลายชิ้นระบุสาเหตุที่นักเรียนนักศึกษาซื้อหวยบนดินเพิ่มขึ้นจากเดิมมากกว่าเท่าตัว
อาจมาจากสภาพที่หวยบนดินสามารถซื้อหาได้ง่าย
ราคาถูกโดยใช้เงินเพียงเล็กน้อยก็สามารถซื้อได้
และมีรางวัลล่อใจสูงที่ดึงดูดใจคนทุกเพศทุกวัยได้
บรรยากาศการพนันในรูปแบบต่าง
ๆ
ที่ยังคงวนเวียนอยู่ในสังคมและรายล้อมรอบตัวเด็กและเยาวชน
จนกลายเป็นเรื่องธรรมดาที่สังคมยอมรับ
รวมถึงพ่อแม่บางรายไม่สามารถให้คำแนะนำ
หรือชี้แนะเด็กและเยาวชนให้เลิกหรือห่างไกลจากการพนันรูปแบบต่าง
ๆ ได้
เนื่องจากหลายสาเหตุไม่ว่าจะเป็น
พ่อแม่ที่ยังมีพฤติกรรมเล่นพนัน
ขาดความรู้ความเข้าใจในการแนะนำ
รวมถึงการไม่รู้เท่าทันลูกที่แอบเล่นพนัน
นับว่าเป็นสภาพแวดล้อมที่น่าเป็นห่วงอย่างมาก
พฤติกรรมการเล่นการพนันที่คืบคลานเข้ามาในหมู่เด็กและเยาวชนไทยนั้นมิใช่เรื่องใหม่
เนื่องจากก่อนหน้านี้ประเด็นเรื่องการพนันบอลได้มีการกล่าวถึงกันมาก
ทั้งในช่วงบอลโลกหรือการแข่งขันบอลในนัดสำคัญ
ๆ
หากแต่ความตระหนักของสังคมต่อประเด็นนี้ได้เงียบหายไปเมื่อผ่านพ้นเทศกาล
ทั้งที่การพนักฟุตบอลลีกต่างประเทศยังคงมีอยู่ในในสังคมไทย
ประเด็นเรื่องหวยบนดินนั้นมีความคล้ายคลึงกับประเด็นเรื่องสุรา
บุหรี่
และสิ่งเสพติดอื่น
ๆ
ที่เป็นธุรกิจที่รัฐบาลหลายยุคหลายสมัยได้ประโยชน์จากการจำหน่ายสิ่งเหล่านี้
โดยให้ผลตอบแทนคืนต่อสังคมในรูปแบบของเงินกองทุนอุดหนุนการศึกษา
กองทุนช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบจากอบายมุขเหล่านั้น
การช่วยเหลือคนพิการ
ด้อยโอกาส
และกิจกรรมเพื่อสังคมในรูปแบบอื่น
ซึ่งส่งผลทำให้เส้นแบ่งระหว่างจริยธรรมของสังคมพร่ามัวไม่ชัดเจน
ปรากฎการณ์การเล่นหวยบนดินและการพนันในรูปแบบต่าง
ๆ
ที่เพิ่มสูงขึ้นนั้น
น่าจะเป็นการส่งสัญญาณสิ่งที่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
ควรให้ความสำคัญในการเฝ้าระวัง
และกำหนดมาตรการเพื่อดำเนินการป้องกันอย่างเร่งด่วนและดำเนินการอย่างต่อเนื่อง
โดยผมขอเสนอแนวทางดังนี้
แก้ไขที่ต้นเหตุ
หลักสำคัญในการลดนักเล่นหน้าใหม่ให้เข้าสู่แวดวงการพนันนั้น
ต้องเข้าไปแก้ไขถึงต้นเหตุของปัญหา
คือ
การพัฒนาทักษะการคิด
การปลูกฝังความคิดที่ถูกต้อง
การลดค่านิยมในเรื่องการเล่นพนัน
เพื่อความสนุกสนาน
หรือหวังผลรวยทางลัด
รวมถึงการสร้างทักษะการหลีกลี่ยงจากการพนันแก่เด็ก
เพื่อสร้างเกราะป้องกันให้เด็กสามารถคิดและตัดสินใจได้ด้วยตนเองอย่างถูกต้องและเหมาะสม
ตัวอย่างในบางประเทศที่ประสบปัญหาเยาวชนเล่นพนัน
รัฐบาลได้กำหนดมาตรการปลูกฝังความคิดให้รู้จักหลีกเลี่ยงการเล่นพนัน
โดยให้สถานศึกษาจัดชั้นเรียนที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้พูดคุย
ถกเถียงเกี่ยวกับการพนันกับชีวิตประจำวัน
โดยมีผู้เชี่ยวชาญให้คำปรึกษา
แนะนำสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องแก่ผู้เรียน
รวมถึงมีกิจกรรมที่ชี้ให้เห็นถึงโทษและธรรมชาติของธุรกิจการพนันที่เติบโตขึ้นบนการสูญเสียของผู้ที่เล่นพนัน
และผลกระทบของการพนันต่อชีวิตของผู้ที่เล่นพนัน
แก้ไขอย่างครบวงจร
การสร้างเกราะป้องกันแก่เด็กและเยาวชนนั้น
จำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
ทั้งพ่อแม่
โรงเรียน
สังคม
หรือแม้แต่ภาครัฐที่ควรมีส่วนช่วยลดบรรยากาศการเล่นพนันหรือค่านิยมที่เห็นว่าการพนันเป็นเรื่องปกติของสังคม
มาตรการที่นำใช้ควรเป็นมาตรการทั้งในเชิงรุกและเชิงรับ
เช่น
การส่งเสริมกิจกรรมหลังเลิกเรียนที่สอดคล้องกับความถนัดและความต้องการ
การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้เงินและหาเงินผ่านการสอนทั้งในและนอกห้องเรียน
การสร้างความเข้าใจแก่เด็กและเยาวชนเกี่ยวกับธุรกิจการพนันที่ส่งผลกระทบต่อสังคมและครอบครัว
เป็นต้น
รวมถึงการรณรงค์เพื่อกระตุ้นให้คนในสังคมมีค่านิยมในการสร้างฐานะ
โดยการประกอบอาชีพสุจริต
ไม่หวังผลรวยทางลัดจากการเล่นพนัน
หรือทำให้เส้นแบ่งจริยธรรมเป็นสีเทาไม่ชัดเจน
เช่น
ลดปริมาณข่าวการถูกหวยรางวัลใหญ่
ๆ
เลิกโฆษณาสร้างภาพลักษณ์ว่าเงินที่ได้จากการพนันจะนำไปใช้เพื่อสังคม
ลงโทษอย่างจริงจังกับพ่อแม่ที่ให้ลูกไปซื้อหวย
แก้ไขอย่างต่อเนื่อง
ไม่เพียงทำตามกระแส
ในอดีตที่ผ่านมาพบว่า
หลายครั้งมาตรการต่าง
ๆ
ที่รัฐหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำหนดขึ้นนั้นเป็นแนวทางที่ดี
แต่ขาดความต่อเนื่อง
ทำให้ภาพที่ออกมาเป็นเหมือน
“ไฟไหม้ฟาง”
ดังนั้นจึงควรมอบหมายให้มีเจ้าภาพที่ชัดเจนเกี่ยวกับการลดปัญหาการเล่นพนันและพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมในหมู่เด็กและเยาวชน
เพื่อให้มีหน่วยงานหนึ่งที่ทำหน้าที่ผลักดัน
ตรวจสอบให้ผู้เกี่ยวข้องดำเนินการอย่างจริงจัง
ความคาดหวังของสังคมในวันนี้คือ
การเอาจริงเอาจังกับการปราบปรามการเล่นพนันให้หมดไปจากสังคม
ในเบื้องต้นเราสามารถป้องกันนักเล่นพนันหน้าใหม่เข้ามาโดยการร่วมกันกระตุ้นเตือน
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ร่วมมือกันลดบรรยากาศการเล่นพนันให้หมดไปจากสังคม
รวมถึงการลดพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ด้านอื่นต่อไป
