แนวคิดนี้เป็นความพยายามรวบรวมกิจกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสนามบินมาอยู่ใกล้กับสนามบิน อาทิ อุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการขนส่งทางอากาศ การติดต่อธุรกิจระหว่างประเทศและระหว่างเมือง การท่องเที่ยว และสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมดังกล่าว

ลักษณะของเมืองศูนย์กลางการบินจึงมีสนามบินเป็นศูนย์กลางการพัฒนาเมือง และรายล้อมด้วยพื้นที่ตั้งของอุตสาหกรรมเบา สำนักงาน ห้างค้าปลีกขนาดใหญ่ โรงแรม ร้านอาหาร สถานบันเทิงและพักผ่อนหย่อนใจ สนามกอล์ฟ และที่อยู่อาศัย

หลักการในการจัดตั้ง “สุวรรณภูมิมหานคร” มีที่มาจากแนวคิดเมืองศูนย์กลางการบินดังกล่าว และเป็นทิศทางการพัฒนาพื้นที่ที่กำลังเกิดขึ้นในสนามบินหลายแห่งทั่วโลก อย่างไรก็ตาม การที่รัฐบาลรีบเร่งผลักดันการจัดตั้งสุวรรณภูมิมหานครนั้น มีความจำเป็นเร่งด่วนหรือไม่?

การตั้งชื่อ “สุวรรณภูมิมหานคร” สะท้อนหลักการเบื้องหลังว่า รัฐบาลอาจต้องการพัฒนาพื้นที่รายรอบสนามบินสุวรรณภูมิให้เป็นเมืองใหญ่ ซึ่งขัดแย้งกับหลักการพัฒนาเมืองศูนย์กลางสนามบินที่เน้นการเข้าถึงสนามบิน กล่าวคือเน้นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานการคมนาคมขนส่งให้เพียงพอ สามารถขนส่งคนและสินค้าเข้า-ออกสนามบินได้อย่างรวดเร็ว มิใช่การพัฒนาเพื่อให้คนเข้ามาอยู่อาศัยหรือทำงานอย่างหนาแน่น

ส่วนแนวคิดในการพัฒนาสนามบินสุวรรณภูมิให้เป็นศูนย์กลางการขนส่งทางอากาศในภูมิภาคนั้น ยังเป็นประเด็นที่ต้องศึกษาอย่างรอบคอบ และดำเนินการตามกรอบเวลาที่เหมาะสม เนื่องจากราคาน้ำมันที่สูงขึ้นและมีแนวโน้มสูงต่อไปอีกในระยะยาว จะทำให้ต้นทุนของการขนส่งทางอากาศยังคงสูงมากเมื่อเทียบกับการขนส่งแบบอื่น ๆ โดยการขนส่งทางอากาศใช้พลังงานต่อน้ำหนักบรรทุกต่อระยะทางคิดเป็น 10 เท่าของการขนส่งโดยรถบรรทุก และ 100 เท่าของการขนส่งทางเรือและรถไฟ ดังนั้นการขนส่งทางอากาศอาจไม่ได้มีอนาคตมากนัก

ขณะที่ความต้องการขนส่งสินค้าทางอากาศยังมีน้อยมาก เนื่องจากโครงสร้างอุตสาหกรรมของประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้าน ส่วนใหญ่ยังไม่ได้เป็นอุตสาหกรรมเบาหรือสินค้าที่มีมูลค่าเพิ่มสูง หรือถึงแม้จะมีอุตสาหกรรมเบาอยู่บ้าง อุตสาหกรรมเหล่านี้มีมูลค่าเพิ่มสูงและสินค้ามีน้ำหนักเบา ทำให้มีต้นทุนการขนส่งคิดเป็นสัดส่วนค่อนข้างต่ำ จึงไม่มีความจำเป็นมากนักที่จะต้องตั้งโรงงานอยู่ใกล้สนามบิน

แม้การขนส่งทางอากาศจะมีความจำเป็นมากขึ้นในอนาคต แต่การลงทุนจำนวนมหาศาลเพื่อก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานจำนวนมาก (การก่อสร้างเมืองในพื้นที่รับน้ำและแผ่นดินทรุดยิ่งทำให้มีต้นทุนเพิ่มขึ้นอีก) เพื่อรองรับการขนส่งทางอากาศอาจจะต้องมีการทบทวน และดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพราะในเวลานี้ การพัฒนาระบบขนส่งในรูปแบบอื่น ๆ เช่นทางรถไฟ ถนน หรือระบบขนส่งเชื่อมต่อระหว่างประเทศ อาจจะมีความคุ้มค่ามากกว่า