ตามที่กระทรวงการคลังเตรียมดึงเงินฝากของกองทุนและส่วนราชการต่าง ๆ จำนวน 1 แสนล้านบาทจากทั้งหมด 3 แสนล้านบาท นำมาฝากกับธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธกส.) และธนาคารอาคารสงเคราะห์ (ธอส.) ตามคำสั่งของนายกรัฐมนตรี เพื่อปล่อยกู้ตามนโยบายรัฐบาล และลดภาระในการระดมเงินฝากทั้งของ 2 ธนาคาร โดยตั้งเงื่อนไขว่า ส่วนราชการต่าง ๆ จะต้องได้รับอัตราดอกเบี้ยเงินฝากไม่ต่ำกว่าที่ได้รับจากสถาบันการเงินเดิมด้วย

ผมมีข้อพิจารณาเกี่ยวกับนโยบายดังกล่าว ดังนี้

ประการแรก…เป็นการแทรกแซงกลไกทางการตลาด โดยปกติหน่วยงานภาครัฐจะฝากเงินในธนาคารพาณิชย์ที่รัฐเป็นเจ้าของ 51% ขึ้นไป คือธนาคารกรุงไทย รวมทั้งยังผ่อนผันให้ฝากในธนาคารนครหลวงไทยและธนาคารไทยธนาคารด้วย การดึงเงินฝากออกจากระบบธนาคารพาณิชย์มาฝากยัง ธกส.และ ธอส. อาจทำให้อัตราดอกเบี้ยในระบบสูงขึ้นอีก เพราะธนาคารพาณิชย์ที่มีเงินฝากลดลงจำเป็นต้องแข่งขันกันขึ้นดอกเบี้ยเพื่อระดมเงินฝาก ซึ่งเมื่อดอกเบี้ยเพิ่มสูงขึ้นจะส่งผลกระทบต่อประชาชนและภาคเอกชนที่มีหนี้อยู่ในธนาคารพาณิชย์อื่น ๆ ด้วย

ประการที่สอง…เป็นการซ่อนหนี้สาธารณะ การดำเนินการดังกล่าวเป็นการเปิดช่องให้รัฐบาลมีโอกาสใช้เงินนอกงบประมาณมากขึ้น โดยการบังคับให้ธนาคารของรัฐปล่อยกู้ตามนโยบายประชานิยมของรัฐบาล ซึ่งเป็นการปล่อยกู้ที่มีความเสี่ยงสูงและอาจจะทำให้ธนาคารรัฐมีหนี้เสียเพิ่มขึ้น หากเกิดความเสียหายขึ้นกับธนาคารของรัฐ แสดงว่ารัฐบาลมีภาระผูกพันที่จะต้องจัดงบประมาณมาใช้คืนในอนาคต หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง เป็นการสร้างภาระหนี้ที่ไม่ปรากฏในบัญชีหนี้สาธารณะนั่นเอง

ประการที่สาม…สะท้อนว่ารัฐบาลไม่มีเงิน การโยกเงินของภาครัฐมาไว้ที่ธนาคารรัฐเป็นอีกพฤติกรรมหนึ่งที่ยืนยันว่า รัฐบาลมีปัญหาทางการคลัง หรือปัญหา “ถังแตก” ทั้งนี้เพราะนโยบายของรัฐบาลที่ผ่านมาได้ก่อให้เกิดภาระค่าใช้จ่ายจำนวนมาก จนส่งผลให้ระดับเงินคงคลังอยู่ในระดับต่ำ รัฐบาลจึงจำเป็นต้องดึงเงินฝากของส่วนราชการมาใช้ในการกระตุ้นเศรษฐกิจ

ประการที่สี่…อาจทำให้หน่วยงานภาครัฐขาดสภาพคล่อง เพราะเงินฝากของหน่วยงานรัฐ เป็นเงินไว้ใช้จ่ายหมุนเวียนในการดำเนินธุรกรรมต่าง ๆ การที่รัฐบาลนำเงินฝากของหน่วยงานรัฐไปฝากไว้ที่ธนาคารรัฐทั้งสองแห่งจึงไม่เป็นการกระจายความเสี่ยง เพราะหากธนาคารรัฐทั้งสองแห่งจะต้องปล่อยกู้ตามนโยบายของรัฐบาลจนกลายเป็นหนี้เสียจำนวนมาก อาจจะทำให้ธนาคารของรัฐขาดสภาพคล่อง ซึ่งจะส่งผลกระทบทำให้หน่วยงานภาครัฐขาดสภาพคล่องตามไปด้วย

การกำหนดนโยบายต่าง ๆ ไม่ควรเกิดจากคำสั่งของผู้มีอำนาจ โดยไม่พิจารณาไตร่ตรอง แต่จำเป็นต้องมีการนำคำสั่งนั้นมาศึกษาถึงผลกระทบอย่างรอบคอบ และเปรียบเทียบกับทางเลือกอื่น ๆ ด้วย