ถามหาความรับผิดชอบ หากเลือกตั้งไม่ชอบธรรม
A call for responsibility in the case of election illegitimacy

 

3  พฤษภาคม 2549

เรียนมิตรสหายที่เคารพรัก 

สถานการณ์ทางการเมืองในปัจจุบันน่าสนใจอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการที่ฝ่ายตุลาการ คือ ศาลยุติธรรม ศาลปกครอง และศาลรัฐธรรมนูญ เข้ามามีบทบาทสำคัญในการแก้วิกฤตการณ์ทางการเมืองที่กำลังมีแนวโน้มไปสู่ความรุนแรง

ศาลทั้งสามแห่งเป็นหน่วยงานที่ได้รับการยอมรับในความเป็นกลาง และมีอำนาจในการตัดสินข้อขัดแย้งทางการเมือง โดยไม่ทำลายระบอบประชาธิปไตย ยิ่งไปกว่านั้นการที่ทั้งสามศาลร่วมมือกันในการวินิจฉัยกรณีพิพาททางการเมือง จะทำให้ประชาชนเกิดความเชื่อมั่นว่าจะได้คำวินิจฉัยที่ยุติธรรมอย่างแท้จริง เพราะศาลจะมีการปรึกษาหารือกันและพยายามทำให้คำวินิจฉัยในเรื่องต่าง ๆ เป็นเอกภาพ ไม่ขัดแย้งกัน

อย่างไรก็ตาม ภายใต้เงื่อนไขของความเป็นประชาธิปไตย กล่าวคือ ต้องไม่เป็นการเลือกตั้งแบบพรรคเดียว ต้องได้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรครบทั้ง 500 คน และต้องไม่ใช่นายกรัฐมนตรีพระราชทาน ทำให้มีการคาดการณ์ว่า มีความเป็นไปได้สูงที่ศาลจะวินิจฉัยให้การเลือกตั้งเมื่อวันที่ 2 เมษายน 2549 เป็นโมฆะ

หากศาลตัดสินให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะ แม้ว่าคำวินิจฉัยเช่นนี้จะทำให้ปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองคลี่คลายลงได้ แต่ยังมีประเด็นที่ยังต้องได้รับการสะสางต่อไปอีก ซึ่งอาจจะเป็นผลกระทบจากคำตัดสิน หรือเป็นข้อสงสัยที่ยังไม่ได้รับคำตอบ

ใครเป็นผู้รับผิดชอบต่อความเสียหายที่เกิดขึ้น?

หากการเลือกตั้งเป็นโมฆะย่อมทำให้เกิดความเสียหายขึ้น ได้แก่ ความเสียหายต่องบประมาณแผ่นดินที่ใช้ในการจัดการเลือกตั้ง และความเสียหายต่อพรรคการเมืองและผู้ลงสมัครเข้ารับเลือกตั้งที่ลงทุนไปในการหาเสียงเลือกตั้ง ตลอดจนผลเสียต่อผู้ที่ประท้วงการเลือกตั้งจนเกิดเป็นคดีความต่าง ๆ

ผมเกรงว่า คำวินิจฉัยของศาลจะระบุเกี่ยวกับความไม่ชอบธรรมของการเลือกตั้งเท่านั้น แต่ไม่ได้ระบุว่าใครต้องรับผิดชอบและจะต้องรับผิดชอบอย่างไร ส่งผลทำให้ผู้ที่มีส่วนในการสร้างปัญหาหลีกเลี่ยงที่จะรับผิดชอบต่อความเสียหาย ดังที่เคยเกิดขึ้นแล้วในกรณีที่ศาลปกครองยกเลิกการแปรรูปการไฟฟ้าฝ่ายผลิต แต่รัฐบาลกลับไม่รับผิดชอบความบกพร่องและความเสียหายที่เกิดขึ้นแต่อย่างใด

ใครจะเป็นผู้จัดการเลือกตั้งครั้งใหม่?

            แม้ว่าศาลจะตัดสินให้การเลือกตั้งที่ผ่านมาเป็นโมฆะ แต่ปัญหาที่ยังคงอยู่คือ ใครจะเป็นผู้จัดการเลือกตั้งครั้งใหม่ที่จะเกิดขึ้น? หากคำวินิจฉัยของศาลระบุว่าเป็นความไม่ชอบธรรมจากกระบวนการจัดการเลือกตั้ง แต่คณะกรรมการเลือกตั้งทั้งสี่ท่านไม่ได้แสดงความรับผิดชอบโดยการลาออก แสดงว่า กกต.ชุดเดิมยังคงเป็นผู้ที่มีอำนาจหน้าที่จัดการเลือกตั้งครั้งใหม่

            ดูเหมือนว่า หากศาลตัดสินให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะ อันเนื่องมาจากความไม่ชอบธรรมของการยุบสภา น่าจะเป็นทางออกที่มีปัญหาตามมาน้อยกว่า การวินิจฉัยว่ากระบวนการจัดการเลือกตั้งไม่ชอบธรรม แต่ถึงแม้ว่าศาลจะวินิจฉัยว่าการยุบสภาไม่ชอบธรรม ปัญหาครั้งนี้จะยังไม่คลี่คลายได้โดยง่าย หากนายกฯ ไม่แสดงความรับผิดชอบโดยการลาออก

-------------------------------