บทบาทหน้าที่ของ ส.ว. ซึ่งต้องดำรงไว้ซึ่งความเป็นกลางทางการเมือง

จากการที่นายสาทิตย์ วงศ์หนองเตย กรรมการบริหารพรรคประชาธิปัตย์ ได้ออกมาแถลงข่าวว่าไม่เห็นด้วยหากจะมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญให้สมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) สังกัดพรรคการเมืองนั้น

ผมมีความคิดเช่นเดียวกับท่านสาทิตย์ ด้วยเหตุผลที่ว่า เป็นการขัดต่อบทบาทหน้าที่ของ ส.ว. ซึ่งต้องดำรงไว้ซึ่งความเป็นกลางทางการเมือง

อย่างไรก็ตาม เราไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าการได้มาของ ส.ว. นั้นเปิดช่องเป็นอย่างมากในการที่ต้องพึ่งพาพรรคการเมือง เพราะเป็นระบบการเลือกตั้งโดยใช้เกณฑ์ทางภูมิศาสตร์เป็นสำคัญ การได้รับเลือกเป็น ส.ว. จำเป็นต้องอาศัยฐานเสียงของประชาชนในจังหวัดต่าง ๆ เช่นเดียวกับการเลือกตั้งส.ส. ผู้สมัครส.ว. ส่วนหนึ่งจึงมีแนวโน้มที่จะสังกัดพรรคการเมืองพรรคหนึ่งพรรคใดอยู่แล้วโดยพฤตินัย

ในความคิดเห็นของผม การที่ ส.ว. จะดำรงความเป็นกลางทางการเมืองได้นั้น จำเป็นต้องพิจารณาตั้งแต่กระบวนการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา โดยผมเคยเสนอไว้ในหนังสือ ldquo;เปิดโลกความคิด มองวุฒิสภาไทยrdquo; เพื่อให้การได้มาซึ่งวุฒิสมาชิกมีความเป็นกลางมากที่สุด ผมเสนอเกณฑ์การได้มาซึ่งวุฒิสมาชิกไว้ 2 เกณฑ์ คือเกณฑ์ทางภูมิศาสตร์และเกณฑ์ตัวแทนประชาชนกลุ่มต่าง ๆ เกณฑ์ทางภูมิศาสตร์ได้มีการนำมาใช้แล้วในการเลือกตั้ง ส.ว. ครั้งที่ผ่านมา ซึ่งผลที่เกิดขึ้นคือการถูกแทรกแซงจากพรรคการเมือง ทำให้ส.ว.ส่วนหนึ่งไม่สามารถดำรงไว้ซึ่งความเป็นกลางได้อย่างแท้จริง

ดังนั้นผมจึงขอเสนอว่าการเลือกตั้ง ส.ว. ในครั้งต่อไป ควรมีการแก้ไขกฎหมายเพื่อให้มีการคัดเลือกโดยใช้เกณฑ์ของตัวแทนประชาชนกลุ่มต่าง ๆ ด้วย โดยแบ่งสัดส่วนที่เหมาะสมตามอาชีพและกลุ่มผลประโยชน์ต่าง ๆ ในสังคมให้ครบถ้วน เพื่อให้ส.ว.สามารถเป็นตัวแทนกลุ่มคนประเภทต่าง ๆ ในสังคมไทย สามารถกลั่นกรองกฎหมายและเป็นพี่เลี้ยงให้กับสภาผู้แทนราษฎรได้ กลุ่มคนต่าง ๆ เหล่านี้อาจแบ่งได้เป็น 8 กลุ่ม ได้แก่ องค์กรวิชาชีพและอาชีพที่ระบุในกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ องค์กรพัฒนาเอกชน (เอ็นจีโอ) อดีตข้าราชการและพลเรือน ตัวแทนชนกลุ่มน้อยในประเทศ ตัวแทนกลุ่มคนด้อยโอกาสในสังคม สื่อมวลชน องค์กรศาสนา และสถาบันวิชาการและสถาบันการศึกษา ทั้งนี้อาจได้มาโดยการเลือกกันเองระหว่างสมาชิกในกลุ่ม

ผมเชื่อว่าการใช้เกณฑ์ดังกล่าวควบคู่กันไปจะทำให้การได้มาซึ่งวุฒิสภาจะสามารถคงไว้ซึ่งความเป็นกลางได้ในระดับหนึ่ง รวมทั้งการได้มาซึ่งวุฒิสมาชิกที่ทรงคุณภาพจากทุกกลุ่มอาชีพเพื่อสะท้อนความต้องการของประชาชนได้อย่างแท้จริง